Kontent qismiga oʻtish

Hattori Hanzō

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Hattori Hanzō
Hattori Hanzō
Tavalludi 1542
Vafoti 2-yanvar 1597 va 23-dekabr 1596

Hattori Hanzō (1542—1596) yoki Oni no Hanzō laqabli Ikkinchi Hanzō (服部 半蔵, Demon Hanzō) Sengoku davridagi mashhur jangchi (ninza) boʻlib, Tokugava boʻlimida xizmat qilgan. Tokugava Ieyasu hayotini saqlab qolgan va keyin unga birlashgan Yaponiya hukmdori boʻlishiga yordam bergan. Hanzō tajribali taktik va qilichbozlik ustasi sifatida tanilgan.

Yoshligi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hattori Hanzō Matsudaira (keyinchalik Tokugava) qabilasining xizmatchisi boʻlgan kichik samuray Hattori Yasunaga (yaponcha: 服部 保長?) (birinchi Hanzō) oilasida tavallud topgan[1][2]. U tugʻilganda Hattori Masanari (yaponcha: 服部 正成?), yaʼni Ikkinchi Hanzō boʻladi. U janglarda jasoratini koʻrsatgani sababli uni keyinchalik Oni no Hanzō[2] deb atashadi; Bu uni Yari no Hanzō (yaponcha: 槍の半蔵 Spear Hanzō?) laqabli Vatanabe Xanzodan (Watanabe Moritsuna) farqlaydi[3].

Hanzō Mikava provinsiyasida (hozirgi Iga-cho, Okazaki, Aichi) tug‘ilgan boʻlishiga qaramasdan, u tez-tez Hattori oilasining uyi bo‘lgan Iga provinsiyasiga qaytib kelardi. U 16 yoshidayoq ilk jangiga kirishadi, yaʼni Udo qal’asini qamal qilish paytida (1557) tungi hujum edi[1][2]. Oʻsha paytda u yetmishta Iga ninzyaga bosh boʻlgan.

Ieyasu uchun xizmat qilishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hanzō boʻlajak Syogunga Imagava urugʻini yiqitishga yordam berish bilan birga, Tokugava Ieyasuning hokimiyat tepasiga kelishiga katta hissa qoʻshgan. Imagava Ujizane 1561-yilda Ieyasuning xotini va oʻgʻlini garovga olgandan soʻng, Hanzō 1562-yilda muvaffaqiyatga erishdi, Kaminogo qal’asida garovdagi Tokugava oilasini qutqardi[4] hamda 1569-yilda Imagava urugʻiga qarshi yurishni davom ettirib Kakegava qal’asini qamal qildi.

Shuningdek u 1570-yilda Anegava va 1572-yilda Mikatagahara janglarida juda yaxshi jang qilgan [1] Kansei Choshu Shokafuga soʻzlariga koʻra, bu hizmatlari hukmdor sulola tomonidan eʼtirof etilgan. Hattori Hanzō Mikatagahara jangida munosib xizmat koʻrsatgan va yuz ellik kishidan iborat Iga boʻlinmasining qoʻmondoni boʻlgan. U Chikuan ismli Takeda josusini qoʻlga olgan va Takeda qoʻshinlari Totomiga bostirib kirganida, Xanzo Tenryu daryosida atigi oʻttiz nafar jangchi bilan unga qarshi hujumga oʻtgan.

Uning eng qimmatli hissasilaridan yana biri 1582-yilda Oda Nobunaga oʻlimidan soʻng, boʻlajak shogun Tokugava Ieyasuni mahalliy Iga-ryu ji-samuray urugʻlaridan qolgan jangchilar yordamida Iga hududi orqali Mikava provinsiyasiga (xavfsiz joyga) olib borganida qoʻshiladi. Hanzō Ieyasuning yoʻlboshchisi boʻlib xizmat qilgan va xoʻjayinining Mikavaga xavfsiz oʻtishini taʼminlash uchun 300 jangchisiga (ninza) himoya qilishini buyurgan.

1584-yilda Hattori Hanzō oʻz qoʻmondonligi ostida 100 nafar jangchisi bilan Komaki va Nagakute jangida xoʻjayiniga yordam berishda davom etadi.

1590-yilda Hattori Hanzō Odavara kampaniyasida xizmat qiladi va 8000 koku bilan taqdirlanadi. Ieyasu Kantoga kirganida, u qoʻshimcha 8000 koku bilan taqdirlangan va xizmatlari uchun 30 ta yoriki va 200 ta davlat amaldoriga ega boʻlgan. Aytishlaricha, Ieyasu ham Iga ninzani rahbari sifatida Hanzō bilan birga oʻz ishini boshlagan.

Tarixiy manbalarda keltirilishicha, u hayotining soʻnggi bir necha yillarini „Sainen“ nomi bilan rohib sifatida yashagan va Sainenji ibodatxonasini qurgan. Uning nomi bilan atalgan bu ibodatxona asosan Tokugava Ieyasuning toʻngʻich oʻgʻli Tokugava Nobuyasu sharafiga qurilgan. 

Nobuyasu Oda Nobunaga tomonidan xiyonat va fitnada ayblanadi hamda otasi Ieyasu tomonidan xarakiri qilishi buyuriladi. Nobuyasuning azob-uqubatlariga barham berish uchun Hanzō rasmiy ikkinchi shaxs sifatida harakat qilish, yaʼni qatlni amalga oshirish uchun chaqiriladi. Ammo u oʻz xoʻjayinining jonini olishdan bosh tortadi. Nobuyasu Hanzōning azobini eshitib, uning sadoqatini qadrlaydi va shunday deydi: „Hatto shayton ham koʻz yoshlar toʻkishi mumkin“[5][6].

Oʻlimi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

U 1596-yilda 54 yoshida vafot etgan[1] Uning oʻlimi haqida ikki qarash mavjud. Birinchisi, uning raqibi samuray, qaroqchi Fuma Kotaro tomonidan oʻldirilgani taʼkidlansa, ikkinchi nazariyaga koʻra, Hanzō Edoda rohib boʻlib, u yerda kasallikdan vafot etguniga qadar qolgan kunlarini oʻtkazgani aytiladi.

Merosi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Meidzi davridagi Edo qal’asining Hanzōmon darvozasi (1868-1912)

Hanzōning 200 kishilik Iga jangchilari(ninzalar) ga qoʻmondonlik qilgan samuray, rahbari sifatidagi obroʻsi afsonaviy darajada oʻsadi. Hattorining ekspluatatsiyalari haqidagi ertaklarda unga koʻpincha teleportatsiya, psixokinez va oldindan bilish kabi turli xil gʻayritabiiy qobiliyatlar berilgan[2][1].

1596-yil 4-noyabrda vafotidan soʻng, uning oʻrniga Masanari (uchinchi Hanzō) ismli oʻgʻli keladi. Masanariga Ivami no Kami unvoni beriladi[7] va uning Iga jangchilari birlashgan Yaponiya hukumatining shtab-kvartirasi boʻlgan Edo qal’asining qoʻriqchilari sifatida harakat qiladilar. Hanzō aslida Hattori oilasi rahbarlaridan oʻtgan ism boʻlib, uning otasini, vorisini ham Hanzō deb atashgan. Darhaqiqat, tarixda Hattori Hanzō nomi bilan tanilgan besh kishi bor[2].

Tokio imperator saroyining Hanzōmon darvozasi 2007-yil

Bugungi kunga qadar Hanzō merosining artefaktlari saqlanib qolgan. Tokio imperator saroyida (ilgari Shogun ') hali ham Hanzō darvozasi (Hanzōmon) deb nomlangan darvoza bor va Tokio markazidagi Hanzōmon bekatidan janubi-g‘arbiy chekkaga o‘tuvchi Hanzōmon metro liniyasi bir vaqtlar uning uyi bo‘lgan darvoza sharafiga nomlangan. [8][9][10]. Hanzō darvozasi tashqarisidagi mahalla „Vakaba“ nomi bilan tanilgan, ammo 1943-yilgacha Iga-chō („Iga shaharchasi“) deb nomlangan. Hanzōning jasadi hozirda Tokioning Yotsuya shahridagi Sainen-ji ibodatxonasi qabristonida joylashgan. Maqbarada uning sevimli nayzasi va tantanali jangovar dubulgʻasi ham bor. Nayza, dastlab 14 fut (4.3 m) uzoq va Ieyasu tomonidan unga berilgan, Hanzō tomonidan ibodatxonaga hadya qilingan, ammo 1945-yilda Tokio bombardimon qilinishi paytida unga shikast yetgan[11].

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Stephen Turnbull, Ninja AD 1460-1650 (2003), p. 12
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Joel Levy, Ninja: The Shadow Warrior (2008), p. 157-158
  3. ↑ Stephen K. Hayes, The Mystic Arts of the Ninja (1985)
  4. ↑ Tools and Techniques (2009), p. 94
  5. ↑ Thomas Louis, Tommy Ito, Samurai: The Code of the Warrior (2008), p. 112
  6. ↑ Arthur Lindsay Sadler, The Maker of Modern Japan: The Life of Tokugawa Ieyasu, C. E. Tuttle Co., 1978
  7. ↑ „Sengoku Era Ranks and Titles“. Samurai-archives.com. 2013-yil 28-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 7-iyul.
  8. ↑ Lisa Leventer, Fodor’s Japan: The Complete Guide With the Best of Tokyo, Kyoto and Old Japan, Fodor’s Travel Publications, 1996
  9. ↑ Fodor’s Travel Publications, Fodor’s Japan: Expert Advice and Smart Choices: Where to Stay, Eat, and Explore On and Off the Beaten Path (2000), p. 61
  10. ↑ Mikhail Vladimirovich Uspenskiĭ, Tatyana Mordkova, Natalia Smaznova, One Hundred Views of Edo: Woodblock Prints by Ando Hiroshige, Parkstone Press, 1997
  11. ↑ Stephen Turnbull, The Samurai Swordsman: Master of War (2008)

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Hattori_Hanzō&oldid=5029170" dan olindi